Çocuklarda Etkili Kitap Okuma Önerileri

Çocuklara kitap okumanın faydaları nelerdir?

• Araştırmalara göre kitap okuma ebeveynlerin çocuğuyla bağ kurması için çok etkilidir. Çocuğunuza kitap okuyarak onlarla aranızda güçlü bir ilişki geliştirebilirsiniz. Onunla yan yana gelmeniz, birlikte kitabı incelemeniz, göz teması kurmanız ve ona kitap okumanız çocuğunuz ile ilişkinizi güçlendirir.
• Yakın ilişki kurmanızın yanında kitap okumanın çocukların gelişimi için çok önemli faydaları da vardır. Kendisine kitap okunan çocuklar dinler, düşünür, resimler ve yazılar arasında ilişki kurmaya çalışır, anlatılan olaylar arasında bağlantılar kurmaya, bir problem varsa çözmeye çalışırlar. Bu da onların zihinsel gelişimini destekler.
• Çocuğunuza düzenli kitap okuduğunuzda okunan kitaplarda yeni kelimeler öğrendiği için çocuklarınızın kelime hazneleri gelişir, bildikleri kelime sayısı artar.
• Çocuğunuz kitaptaki resimler ile yazılar arasında bir bağlantı olduğunu öğrenir ve okuma/yazma becerisine temel oluşturursunuz ve böylece okuma dönemine daha hazırlıklı başlar.
• Bir diğer önemli nokta ise kitapların çocuklarınızın duyguları tanımasına yardımcı olmasıdır. Aynı zamanda çocuğunuz yaşadığı mutlulukların, üzüntülerin, endişelerin sadece kendisine has olmayıp, başka insanların da bu duyguları hissettiğini anlar.
• Kitaplar çocukların pek çok sosyal beceriyi geliştirmelerini de sağlSevme, anlama, ilgi gösterme, yardım etme, dinleme, saygılı davranma, empati kurma gibi sosyal becerileri hikayenin kahramanlarının yaşadıkları üzerinden anlatarak çocukların bu becerilerinin gelişmesini sağlarsınız.
• Kitap okunan çocukların zihinsel, duygusal ve sosyal gelişimlerinin; kendisine kitap okunmayan çocuklara göre çok daha ileride olduğu araştırmalarla saptanmıştır. Aynı zamanda kendisine düzenli kitap okunan, evinde kendine ait kitaplar bulunan çocukların, kendisine kitap okunmayan ve kitabı olmayan yaşıtlarına göre okulu bitirme oranlarının ve üniversiteye devam etme oranlarının daha yüksek olduğu bulunmuştur.

Kitap okumanın anne ve babalara faydaları nelerdir?

• Çocukların gelişimleri üzerindeki olumlu etkilerinin yanı sıra, kitap okumanın anne babalara da birçok açıdan sağladığı faydalar vardır. Örneğin çocuklara öğretilmek istenen ya da onlarla konuşulmak istenen hassas konularla ilgili olarak yazılan kitaplar çoğu zaman yol gösterici olabilmektedir. Boşanma durumları, yeni bir bebek/kardeş durumu, zorbalık ve saldırganlık gibi hassas konuları çocuğunuzla konuşmanızı kitaplar kolaylaştırır. Çeşitli konulara ait kitap önerilerimizi sohbetimizin sonunda sizlere dağıtacağım. Öneri kitapları çocuğunuza okuyarak, pekiştirmek istediğiniz konular hakkında onlarla sohbet edebilirsiniz.
• Bazı çocuklar bilimden hoşlanıyor; dünya, uzay, kuşlar, dinozorlarla ilgili meraklı olabiliyorlar. Tabii ki çocuğun her merakını siz tek başınıza gideremezsiniz. Size rahatlık sağlaması ve bilgi vermesi açısından kitaplardan yararlanmanız çok önemlidir.
• Bazı çocuklar bilimden hoşlanıyor; dünya, uzay, kuşlar, dinozorlarla ilgili meraklı olabiliyorlar. Tabii ki çocuğun her merakını siz tek başınıza gideremezsiniz. Size rahatlık sağlaması ve bilgi vermesi açısından kitaplardan yararlanmanız çok önemlidir.

Çocuğunuza dikkat çekici şekilde kitap okumak için neler yapabilirsiniz?

• Hikayede gerçekleşen olayların gidişatına uygun olarak ses tonu, jest ve mimikler kullanılmalıdır. Bu hikayeyi çekicikılar ve çocukların dikkatini hikayeye çekmeniz açısından çok önemlidir.
• Kitabı yavaş bir şekilde okumak da önemlidir; kitabı yavaş okuyarak çocuğunun hikayeyi anlaması ve takip etmesi için fırsat verebilirsiniz. Çocuğunuzun düşünmesine ve algılamasına fırsat verip kitabı zihninde canlandırmasını sağlayabilirsiniz.
• Kitabı okurken beden dili kullanılmalıdır. Hikayenin kahramanı korkarken siz de korkun, üşürken siz de üşür gibi titreyin. Beden dilinizi etkili kullanarak çocuğunuzun dikkatini hikayeye çekebilirsiniz. Örneğin, kitapta küçük bir kediden bahsederken; “Bu kedinin minicik bir gövdesi varmış" derken aynı zamanda kollarınızı da kavuşturup, küçülerek beden dilinizle de minik bir kediyi canlandırmanız çocukların hayal güçlerini destekleyecek ve dikkatlerini çekecektir.
• Kitabı okumaya başlamadan önce ve okuma sırasında çocuğun merakını canlı tutmak için merak uyandırıcı sorular sorabilirsiniz; "Acaba Şaşkın evini bulabilecek mi? Ben çok merak ettim!", "Acaba Kalben kırık kalbini nasıl tamir edecek?" gibi sorular, çocukların dikkatini kitaba toplayabilmek açısından önemlidir.
• Kitabın resimlerini parmağınız ile gösterin, dikkatlerini resimleri göstererek çekmeye çalışın. Aynı zamanda kitabı okurken, özellikle ilk birkaç sayfada kelimelerin de üzerinden parmağınızla geçerek okumanız, okumaya hazırlıkta çocuğu destekleyecektir.
• Hikayede geçen, çocuklar için yeni olabilecek sözcüklerin açıklamasını yapmanız da çok önemlidir. Yeni kelimeleri öğretirken olabildiğince kısa, somut ve net bir şekilde açıklamasını yapın; “Solucan bir sürüngendir. Genellikle toprağın içinde yaşar. Toprağın içinde suyunu ve yemeğini bulur. Genellikle beyaz renklidir. Kıvrılarak hareket eder." gibi.
• Kitaptaki hikayeyi çocukla birlikte canlandırabilirsiniz. Örneğin, dalgalı bir denizde giden kahramanla ilgili kısmi okurken, o denizde gidiyormuş gibi sallanabilir, rüzgarlı bir havadan bahsederken rüzgar sesini taklit edebilir, havlayan köpekleri birlikte havlayarak canlandırabilirsiniz. Bu sayede çocuk, okunan kitabın içine girebilir, kendini hikayeye daha yakın hissedebilir.